Đình Kim Liên là niềm tự hào của người Việt khi nhớ về thủ đô ngàn năm văn hiến. Nơi đây không chỉ lưu giữ nhiều hiện vật lịch sử quý giá, mà còn là nơi tổ chức nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc.
Đình Kim Liên được biết đến là một trong “Thăng Long Tứ Trấn” – tức 4 ngôi đền linh thiêng thờ 4 vị thần trấn giữ 4 phía đông, tây, nam, bắc của kinh thành Thăng Long xưa. Đây cũng là điểm đến vô cùng ý nghĩa trên bản đồ du lịch Hà Nội mà bất cứ du khách nào cũng muốn được đến một lần.
1. Đôi nét về Đình Kim Liên
1.1 Đình Kim Liên ở đâu?
Đình Kim Liên, Đền Kim Liên hay Đền Cao Sơn là trấn phía nam trong “Thăng Long tứ trấn”. Đình trước kia thuộc phường Đông Tác, huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức, nay là phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội.
Nhiều người thắc mắc “Đền Kim Liên có mở cửa không?” hay “Đền Kim Liên mở cửa đến mấy giờ?”. Đây là lịch mở cửa của Đền Kim Liên: Đền mở cửa đón khách suốt tuần, từ 8 giờ sáng đến 6 giờ chiều và luôn miễn phí vé vào.
1.2 Sự tích đền Kim Liên Hà Nội
Bạn có biết Đình Kim Liên thờ ai không? Đền Kim Liên còn được gọi là Đền Cao Sơn vì bên trong đền thờ Cao Sơn Đại Vương. Tương truyền rằng, vào thế kỷ 16, khi vua Lê Tương Dực đang cầm quân đi dẹp loạn nhằm khôi phục cơ nghiệp nhà Lê thì đi qua địa phận huyện Phụng Hóa. Thấy cảnh quang núi rừng rậm rạp, lại có ngôi đền cổ khắc 4 chữ “Cao Sơn đại vương”, vua bèn khẩn cầu thần phù trợ. Quả nhiên, sau 10 ngày đã thành công dẹp loạn. Sau đó, vua Lê Tương Dực liền cho xây dựng đền thờ thần Cao Sơn ở Phụng Hóa.
Năm 1509, vua cho xây dựng lại đền thờ khang trang và to đẹp hơn ở phường Kim Hoa, nay là Kim Liên. Sau này, dân làng Kim Liên xây thêm cổng tam quan trước cổng đền và một số kiến trúc mới, tạo thành Đình Kim Liên như chúng ta vẫn thấy.
Hiện nay, ngoài thần Cao Sơn thì Đình Kim Liên còn thờ Mẫu, Tam Phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
2. Đền Kim Liên có gì hấp dẫn du khách?
2.1 Kiến trúc độc đáo của ngôi đền tứ trấn Thăng Long xưa
Tứ trấn Thăng Long xưa là 4 ngôi đền vô cùng linh thiêng: Đền Bạch Mã trấn giữ phía Đông, Đền Voi Phục trấn giữ phía Tây, Đền Kim Liên trấn giữ phía Nam và Đền Quán Thánh trấn giữ phía Bắc. Sau đây là thuyết minh về Đình Kim Liên.
Đình Kim Liên được xây dựng trên một gò đất cao gần đầm Kim Liên. Cổng đình và cửa chính đều hướng về phía Tây. Kiến trúc của đình gồm 2 phần chính: phần phía trước gò có một cổng trụ biểu và dãy giải vũ hai bên sân gạch, phần kiến trúc chính là toàn bộ công trình của đình trên gò đất cao. Đi qua khoảng sân rộng là 9 bậc gạch cao được xây bằng gạch vồ có kích thước lớn thời Lê Trung Hưng.
Đình chính gồm 3 phần là Nghi môn, Đại bái và Cung cấm. Nghi môn là nếp nhà 3 gian được xây theo kiểu tường hồi bít đốc, kiến trúc và họa tiết trang trí được thể hiện một cách sinh động và công phu theo phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Nhà Đại bái có 5 gian được tôn tạo với kiểu dáng kiến trúc truyền thống. Cung cấm là nếp nhà 3 gian, gian cuối là nơi thờ Cao Sơn Đại Vương, con gái vua Lê và Huệ Minh công chúa.
2.2 Tấm bia đá – Di vật cổ nhất ở đền Kim Liên
Di vật cổ quan trọng nhất tại Đình Kim Liên là tấm bia đá “ Cao Sơn Đại Vương thần từ bi minh” nói về công lao của thần Cao Sơn, do sử thần Lê Tụng soạn năm 1510. Ngoài ra, còn có thêm 39 đạo sắc phong cho thần Cao Sơn.
2.3 Lễ hội đình Kim Liên tưng bừng
Hội Đình Kim Liên được tổ chức từ ngày 15-16/3 âm lịch hàng năm và ngày 16 là ngày hội chính. Ngoài lễ chính thì còn có lễ sóc vọng hàng tháng, lễ Kỳ an và lễ kỷ niệm ngày hóa thần vào ngày 12/8 âm lịch hàng năm.
Sáng ngày 15 diễn ra cuộc thi cắt tóc, không khí tưng bừng và náo nhiệt khắp cả làng Kim Liên. Ngôi làng này còn nổi tiếng với những tay thợ vừa cắt tóc vừa múa kéo điêu luyện như nghệ nhân. Kết thúc cuộc thi là những trò chơi dân gian như đập niêu, đẩy gậy… tối đến lại tổ chức ca múa nhạc liên hoan vô cùng sôi động.
Ngày hội chính là ngày 16/3. Sáng sớm, dân làng sẽ làm lễ Tế ở chính điện, đọc văn khấn Đình Kim Liên, sau đó là lễ dâng hương kính cẩn ở trước sân đình, rồi đến các dòng họ dâng lên mâm cỗ cầu kỳ và đẹp ngất ngây. Cuối cùng là lễ rước với 4 kiệu long trọng: Long đình, kiệu ông, kiệu bà và kiệu võng. Người dân đi thành hàng dài từ phố Kim Hoa đến Đào Duy Anh rồi quay lại Đình Kim Liên tạo nên hình ảnh vô cùng hoành tráng.
Trong lễ hội, người dân còn tổ chức nhiều trò chơi truyền thống như chọi chim, cờ người, võ thuật, bắt vịt dưới ao…
Lễ hội Đình Kim Liên không chỉ lưu giữ bản sắc văn hóa lâu đời, tạo không khí náo nhiệt cho dân làng, mà còn làm phong phú thêm nét đẹp truyền thống của các lễ hội ở Việt Nam.
3. Lưu ý khi tham quan đình Kim Liên Hà Nội
- Chú ý nơi cắm hương. Chỉ cắm vào bát hương, không cắm tùy tiện vào tay tượng, gốc cây hay đồ lễ.
- Sắp xếp để gọn tiền vào hòm công đức, không rải ở nhiều nơi.
- Không được dẫm lên bậu cửa, không bước vào từ cửa giữa mà nên bước vào từ cửa 2 bên.
- Không làm ồn, không chỉ trỏ lung tung, không nói lời bất kính, không đi qua trước mặt người đang quỳ lạy.
- Không mang đồ đã cúng ở đình về đặt lên ban thờ nhà mình.
Ngoài đình chùa linh thiêng, du lịch Hà Nội còn vô cùng nổi tiếng bởi những di tích lịch sử lâu đời như Văn Miếu Quốc Tử Giám, cột cờ Hà Nội, phố cổ Hà Nội, hồ Hoàn Kiếm… hay là những món ngon nức tiếng như phở Hà Nội, bánh tôm hồ Tây…