Thông tin cơ bản
Tên gọi và vị trí địa lý
Chùa Đẩu Long (còn gọi là Đẩu Long tự) tọa lạc tại phố Đẩu Long, phường Tân Thành, thành phố Ninh Bình. Ngôi chùa được đặt tên theo sự kết hợp giữa hai yếu tố phong thủy đặc trưng: sao Đẩu và địa hình long mã (rồng), tạo nên địa thế linh thiêng. Với cảnh quan thanh tĩnh, chùa đã tồn tại qua nhiều thế kỷ, gắn liền với sự phát triển của vùng đất cổ đô Hoa Lư.
Lịch sử và nhân vật
Chùa Đẩu Long không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là không gian tưởng nhớ “cửu vị nhà thần” – chín nhân vật lịch sử có đóng góp quan trọng trong tiến trình lịch sử dân tộc. Trong số đó, Đức Thánh Cả Quý Minh Đại vương là danh tướng thời Hùng Vương thứ 18, có công chống quân Thục. Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng, con trai Trần Hưng Đạo, là vị tướng tài ba trong cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông. Nguyễn Bặc, một trong “tứ trụ” của triều đình nhà Đinh, đã góp phần thống nhất đất nước. Lê Đại Hành là vị hoàng đế có công lớn trong kháng chiến chống Tống (981) và bình Chiêm (982). Trương Hán Siêu, danh nhân văn hóa thời Trần, là tác giả của “Bạch Đằng giang phú.” Ngoài ra, chùa còn thờ Trần Hưng Đạo, Thánh Mẫu Nguyên Từ Quốc mẫu và Phổ Hộ Đại vương.
Theo nguồn tư liệu bia ký hiện đang lưu giữ tại chùa và các truyền thuyết liên quan, Chùa Đẩu Long là danh lam thắng tích cổ xưa. Trải qua các triều đại Hậu Lê và Nguyễn, chùa đã nhiều lần được trùng tu, đặc biệt vào các năm 1795, 1847, 1864, 1899, và 1928.
Kiến trúc cảnh quan
Chùa Đẩu Long được xây dựng theo trục trung tâm hướng Tây, gồm nhiều hạng mục quan trọng. Tam quan chùa được thiết kế theo kiểu hai tầng tám mái, tầng trên treo chuông, tầng dưới là ba cửa vòm với hai cột đồng trụ. Phía nam của bể là nhà bia (gồm bốn gian nhỏ) được dựng bằng các cột đá vuông, mái hai tầng, bên trong đặt sáu bia đá ghi chép lịch sử và công đức tu sửa chùa. Tiếp đến là tòa tam bảo và thượng điện – khu vực chính của chùa, hiện đã được trùng tu với cột bê tông giả gỗ, kèo, cánh cửa bằng gỗ lim. Phía sau thượng điện là nhà thờ tổ, gồm năm gian, ba gian giữa thờ tượng Tổ, hai bên là phòng khách. Nhà thờ Mẫu nằm phía bắc thượng điện, kiến trúc theo kiểu chữ “đinh,” thờ Tam vị Thánh Mẫu.
Hiện vật quý giá
Chùa Đẩu Long lưu giữ nhiều di vật có giá trị, tiêu biểu là sáu văn bia thời Nguyễn. Đặc biệt, chùa còn bảo tồn tảng đá mài gươm, tương truyền gắn liền với Trần Quốc Tảng và quân sĩ của ông trong kháng chiến chống Nguyên – Mông (thế kỷ XIII). Ngoài ra, chùa còn nhiều hiện vật phụng thờ như nhang án, bát hương, mâm bồng đá, cây đèn gỗ…
Sự kiện và lễ hội
Chùa là trung tâm sinh hoạt tâm linh quan trọng của địa phương, hàng năm tổ chức nhiều lễ hội truyền thống như lễ Phật Đản, lễ Vu Lan và các hoạt động tưởng nhớ danh nhân. Lễ hội chùa thu hút đông đảo nhân dân và du khách đến dâng hương, bày tỏ lòng thành kính.
Xếp hạng
Năm 1994, Chùa Đẩu Long được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp quốc gia, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc đặc sắc của chùa.
Văn khấn Chùa Đẩu Long
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con xin kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
Hưởng tử con là…
Ngụ tại…
Hôm nay là ngày … tháng … năm ….
Hương tử con đến Chùa Đẩu Long, thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản…
Cầu mong đức Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương chứng giảm, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!